Afrikalı önderler, Rusya-Ukrayna sınırında barış sağlama umuduyla bölgede. Ukrayna’nın başşehri Kiev’de dün Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile bir ortaya gelen heyet, Rusya’nın St. Petersburg kentindeki Konstantin Sarayı’nda Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile buluştu.
Heyette, Afrika Birliği Periyot Lideri ve Komorlar Devlet Başkanı Azali Assoumani’nin yanı sıra Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall, Zambiya Devlet Başkanı Hakainde Hichilema, Mısır Başbakanı Mustafa Madbuli, Kongo ve Uganda devlet liderlerinin temsilcileri yer aldı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Putin’in Dış Siyaset Danışmanı Yuriy Uşakov da görüşmede hazır bulundu. Görüşme, 3 saatten fazla sürdü.
PUTİN: YAPAN BİR DİYALOĞA AÇIĞIZ
Rus başkan Putin, görüşmenin başında yaptığı konuşmada, “Barışı tesis etmek isteyen herkesle adalet prensiplerine dayalı ve tarafların yasal menfaatlerini gözeterek yapan bir diyaloğa açığız.” dedi.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Ramaphosa’nın 10 unsurluk barış teklifini dinledikten sonra tekrar kelam alan Putin, sorunun Ukrayna’da 2014’te Batı’nın da desteklediği, “anayasal olmayan, kanlı devlet darbesi” sonrasında başladığını ve bu darbenin de bugünkü idarenin güç kaynağı olduğunu söyledi.
İktidara bu formda gelen idaresi desteklemeyeceğini açıklayan Ukrayna halkının bir kısmını, tarihi ve kültürel bağlardan ötürü Rusya’nın desteklediğini kaydeden Putin, barış ile sorunun çözülmesi için taraflar ortasında Minsk Mutabakatı’nın imzalandığını hatırlattı.
“RUSYA TANIMAK ZORUNDA KALDI”
Kiev idaresinin, barış mutabakatlarına bağlı kalmayarak fiilen bu barış sürecinden çekildiğini lisana getiren Putin, “Bundan sonra, tarafımızca 8 yıldır bağımsızlığı tanınmayan Ukrayna topraklarında oluşturulmuş Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti’ni Rusya tanımak zorunda kaldı.” diye konuştu.
Bu idareleri tanımalarının, memleketler arası hukuka ve Birleşmiş Milletler (BM) koşuluna uygun olduğunu lisana getiren Putin, “BM Kaidesi’ne nazaran, bu idarelerin bağımsızlığını ilan edebileceğini” bildirdi.
“DONBAS’A YARDIM ETME HAKKIMIZ VAR”
Kiev’in, bu sorunu, Donbas’ta yaşayanlara karşı silah yoluyla çözmeye çalıştığını belirten Putin, “Sivil halka karşı uçak, tank ve top kullanarak bilhassa Kiev rejimi 2014’te bu savaşı başlattı. BM Kuralı’nın 51. hususu uyarınca, legal müdafaa unsuruna atıfta bulunarak onlara yardım etme hakkımız vardı.” tabirini kullandı.
“DÜNYA BESİN KRİZİNİN SEBEBİ UKRAYNA’DAKİ OPERASYON DEĞİL”
Dünya besin pazarındaki krizin, hiçbir formda Rusya’nın Ukrayna’daki “özel askeri operasyonunun” bir sonucu olmadığını, Ukrayna’daki durumdan çok evvel şekillenmeye başladığını vurgulayan Putin, “Bu kriz, Batılı ülkelerin, hem ABD hem de Avrupa ülkelerinin koronavirüs salgınıyla ilgili problemlerini çözmek için akılalmaz, ekonomik olarak haksız emisyonlara girişmeye başlaması sonucu ortaya çıktı.” değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna tahılının dünya pazarlarına arzının yoksulluk ve açlık sıkıntısını çözmeyeceğine dikkati çeken Putin, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, Afrika’nın en yoksul ülkelerine tahıl tedariki teklifine uygun olarak her şeyi yaptıklarını belirtti.
TAHIL MESELESİNİN TAHLİLİNDE ERDOĞAN’A ÖVGÜ
Ukrayna’dan besin ihracına ait, 15 Haziran tarihli sayıları açıklayan Putin, tahıl sıkıntısının tahlili için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bu istikamette çok şey yaptığını anımsattı.
Putin, kelamlarına şöyle devam etti:
“Ukrayna limanlarından Rusya ve Türkiye’nin yardımlarıyla 31,7 milyon ton tarım eseri ihraç edildi. Muhtaçlık sahibi Afrika ülkeleri Cibuti, Somali, Sudan, Libya, Etiyopya’ya gönderilen tarım eseri 976 bin ton. Bu, yüzde 3,1’e tekabül ediyor. Neo-kolonyal Avrupa idaresi, daha doğrusu Amerikan idaresi, milletlerarası toplumu ve muhtaçlık sahibi Afrika ülkelerini tekrar aldattı. Bu ortada besinin yüzde 38,9’u Avrupa Birliği ülkelerine gönderildi, 12,3 milyon ton Türkiye’ye, yüzde 11 öteki ülkelere gönderildi.”
“RUSYA MÜZAKERELERİ HİÇBİR VAKİT REDDETMEDİ”
Rusya’nın hiçbir vakit müzakereleri reddetmediğini vurgulayan Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yardımlarıyla geçen yıl martta Türkiye’de, Rusya ile Ukrayna heyetlerinin müzakereler yaptığını hatırlattı.
İstanbul’daki bu müzakerelerde, iki tarafın bir metin üzerinde anlaştığını, Ukrayna heyetinin de bu metni parafladığını lisana getiren Putin, bugüne kadar bu metni hiç göstermediklerini söyledi.
İSTANBUL MÜZAKERELERİNDE PARAFLANAN BELGEYİ GÖSTERDİ
Belgeyi elinde tutarak, Afrikalı önderlere gösteren Putin, bu metnin, “Ukrayna’nın güvenliğinin garantileri ve kalıcı tarafsızlık anlaşması” olarak isimlendirildiğini tabir etti. Metinde 18 hususun bulunduğunu bildiren Putin, askeri birliklerden teçhizata kadar her şeyin ayrıntılı olarak bu metinde yer aldığını anlattı.
Rus ordusu Kiev’den çekildikten sonra Kiev idaresinin bu muahedeyi “çöpe attığını” vurgulayan Putin, “Gelecekte öteki rastgele bir muahededen vazgeçmeyeceklerinin garantisi nerede? Lakin bu şartlar altında bile müzakere etmeyi asla reddetmedik. Biz değil, Ukrayna idaresi kendisi müzakere yapmayacağını ilan etti. Hatta, Ukrayna Devlet Başkanı (Zelenskiy), müzakere yapmayı yasaklayan karar imzaladı. Bizden ne istiyorlar?” dedi.
AFRİKALI ÖNDERLERDEN SAVAŞIN SONA ERMESİ MESAJI
Komorlar Devlet Başkanı Assoumani, oluşturdukları heyetin, Rusya ile Ukrayna ortasında sürdürülebilir bir barışın sağlanmasına katkıda bulunmayı arzuladığını belirterek, “Bu kriz yalnızca iki Slav, dost ve komşu ülkeyi değil, tüm dünyayı etkiliyor. Bu, bilhassa Afrika kıtamızı tesirine almış, besin ve güç güvenliği alanında sorun yaratmıştır.” görüşünü paylaştı.
Senegal Cumhurbaşkanı Sall ise Rusya’nın, BM’nin kurucusu ve BM Güvenlik Kurulu üyesi olduğunu hatırlatarak, BM koşuluna uyulmasının, diyalog şartları ortasında olduğunu lisana getirdi.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Ramaphosa da Afrika ülkeleri olarak savaşın sona ermesi için kesin bir bildiri getirdiklerini vurgulayarak, “Aradığımız barıştır. Bu ihtilaf çerçevesinde Rusya ile Ukrayna ortasında barışın sağlanmasında arabuluculuk yapmak istiyoruz. Teklifimiz 10 unsur etrafında ağırlaştığı için size 10 unsur teklif etmek istiyoruz.” kelamlarını sarf etti.
Ramaphosa, tekliflerini Putin’e husus madde aktardı.
Toplantının kalan kısmı, basına kapalı devam etti.